Trong những năm đầu đời, trẻ nhỏ thường hiếu động, tò mò và dễ bị phân tán bởi những điều mới lạ xung quanh. Tuy nhiên, khả năng tập trung lại là nền tảng quan trọng cho việc học tập, rèn luyện và phát triển toàn diện của trẻ sau này. Nếu không được rèn luyện, trẻ dễ bị xao nhãng, thiếu kiên trì và gặp nhiều khó khăn trong học tập cũng như cuộc sống.
Vậy làm thế nào để gieo mầm sự tập trung cho con từ sớm? Dưới đây là những gợi ý thiết thực mà ba mẹ có thể áp dụng hằng ngày:
Vì sao cần rèn luyện sự tập trung cho trẻ?
Tập trung là khả năng hướng toàn bộ sự chú ý, tư duy và sáng tạo vào một công việc để hoàn thành một cách tốt nhất. Đây chính là chìa khóa để trẻ học hỏi, ghi nhớ và phát triển kỹ năng sống.
Một đứa trẻ biết tập trung sẽ có nhiều lợi ích:
- Gia tăng hiệu quả học tập: Trẻ dễ dàng lắng nghe, tiếp thu kiến thức và hoàn thành nhiệm vụ nhanh chóng hơn.
- Hình thành tính trách nhiệm: Khi tập trung, trẻ biết mình cần làm gì, có kỷ luật và chủ động hơn trong công việc hằng ngày.
- Cải thiện ghi nhớ và sáng tạo: Khả năng chú ý tốt giúp trẻ dễ tiếp nhận, xử lý và vận dụng thông tin sáng tạo hơn.
- Tạo tiền đề phát triển kỹ năng khác: Tập trung tốt giúp trẻ rèn luyện kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, kiểm soát cảm xúc và tư duy phân tích.
Các cách rèn luyện sự tập trung cho trẻ từ nhỏ
1. Giới hạn thời gian và không gian chơi
Thói quen ổn định giúp não bộ dễ dàng bước vào trạng thái tập trung. Ba mẹ có thể:
- Duy trì khung giờ học tập hoặc vui chơi cố định mỗi ngày (ví dụ: từ 19h–20h30 sau bữa tối).
- Hướng dẫn trẻ chỉ chơi một món đồ trong 10–15 phút, không chơi thêm đồ chơi mới khi con đang tập trung.
- Giữ không gian gọn gàng, tránh quá nhiều đồ vật gây phân tâm.
Dần dần não bộ trẻ sẽ hình thành đồng hồ sinh học học tập và biết tự điều chỉnh để tập trung tốt hơn.
2. Đọc sách cùng con mỗi ngày
Một câu chuyện ngắn trước giờ đi ngủ, khi lắng nghe ba mẹ đọc, trẻ học cách chú ý, ghi nhớ và chờ đợi kết thúc câu chuyện. Đây cũng là cách nuôi dưỡng trí tưởng tượng và tình cảm gia đình ấm áp.
3. Tạo môi trường yên tĩnh, tránh mất tập trung
Điện thoại, tivi, máy tính bảng hay tiếng ồn bên ngoài đều ảnh hưởng lớn đến sự tập trung. Để hỗ trợ con, ba mẹ có thể:
- Tắt tivi và để điện thoại ở chế độ im lặng khi học cùng con.
- Sắp xếp cho trẻ một không gian học tập riêng biệt, yên tĩnh.
- Nếu cần dùng thiết bị điện tử, hãy cài đặt ứng dụng kiểm soát nội dung để tránh trẻ bị cuốn vào những yếu tố gây mất tập trung.
4. Trò chơi rèn luyện khả năng chú ý
Một số trò chơi vừa vui vừa giúp con tăng khả năng tập trung:
- Ghép hình – quan sát chi tiết, tìm mảnh ghép phù hợp.
- Tìm điểm khác biệt – luyện sự kiên nhẫn và tinh mắt.
- Phân loại đồ vật theo màu sắc/hình dạng – rèn tư duy phân tích.
- Chơi theo chỉ dẫn: ví dụ “Con hãy lấy 3 chiếc cốc màu đỏ và xếp thành hàng ngang.”
5. Tăng dần thời gian tập trung
Không nên mong trẻ có thể ngồi tập trung lâu ngay từ đầu. Hãy bắt đầu với 5 phút, sau đó nâng lên 10, rồi 15 phút. Điều quan trọng nhất là không ép buộc. Khi trẻ hứng thú và được cuốn vào “trạng thái chơi sâu”, sự tập trung sẽ đến một cách tự nhiên.
6. Duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh
Khả năng tập trung không chỉ đến từ thói quen học tập mà còn phụ thuộc vào sức khỏe thể chất của trẻ:
- Dinh dưỡng đầy đủ: Thiếu sắt hoặc chế độ ăn không đủ chất dễ khiến trẻ mệt mỏi, khó chú ý. Ngược lại, việc lạm dụng đồ ngọt, thức ăn nhanh, nước uống nhiều chất bảo quản cũng gây bất lợi cho sự phát triển trí não.
- Giấc ngủ chất lượng: Trẻ 3–6 tuổi cần khoảng 10–11 tiếng ngủ mỗi ngày. Ngủ không đủ giấc khiến trẻ dễ cáu gắt, mất tập trung, giảm khả năng ghi nhớ.
Một cơ thể khỏe mạnh, được chăm sóc đầy đủ sẽ là nền tảng cho sự tập trung tốt hơn.
Rèn luyện sự tập trung cho trẻ là hành trình cần sự kiên nhẫn và đồng hành của ba mẹ mỗi ngày. Với những thói quen nhỏ, sự yêu thương và môi trường phù hợp, trẻ sẽ dần biết cách lắng nghe, kiên trì và phát huy tối đa tiềm năng của mình.
Mỗi phút giây con tập trung say sưa vào một câu chuyện, một trò chơi hay một hoạt động nhỏ chính là lúc con đang lớn lên vững vàng hơn từng ngày.