Mỗi đứa trẻ đều có tiềm năng riêng, nhưng trẻ có năng khiếu thường biểu hiện những đặc điểm đặc biệt hơn so với các bạn đồng trang lứa. Việc nhận biết năng khiếu của trẻ và phát triển năng lực vượt trội cho con ngay từ sớm sẽ giúp ba mẹ lựa chọn đúng môi trường phù hợp, góp phần rất lớn vào sự thành công của con trong tương lai.
Hiệp hội Quốc gia về Trẻ có năng khiếu ở Washington, D.C cho biết “Trẻ có năng khiếu là những đứa trẻ có sự thể hiện hoặc tiềm năng thể hiện ở một mức độ vượt trội về một hoặc nhiều lĩnh vực khác nhau”.
Vậy làm thế nào để nhận biết một đứa trẻ có năng khiếu ngay từ sớm? Dưới đây là 8 đặc điểm thường thấy ở trẻ em có năng khiếu được Hiệp hội Quốc gia về Trẻ em có Năng khiếu ghi nhận. Ba mẹ có thể tham khảo 8 dấu hiệu nhận biết trong bài viết dưới đây nhằm hỗ trợ thêm cho việc phát triển năng khiếu từ sớm của con mình nhé.
Điều cần lưu ý thêm là 8 dấu hiệu này là 8 trong số những phẩm chất và đặc điểm phổ biến nhất của trẻ có năng khiếu. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ em có năng khiếu đều thể hiện tất cả 8 phẩm chất và đặc điểm này ba mẹ nhé.
1. Khả năng hiểu tài liệu ở cấp độ cao hơn so với bạn bè đồng trang lứa.
Một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất của trẻ có năng khiếu là khả năng hiểu biết và tiếp thu tài liệu vượt xa so với độ tuổi của mình. Trẻ có thể đọc, hiểu các cuốn sách hoặc thông tin dành cho cấp lớp cao hơn, thể hiện sự thông minh và khả năng học hỏi nhanh chóng. Chẳng hạn, trẻ có thể tự mình đọc sách dành cho học sinh lớn tuổi hơn, hoặc hiểu các khái niệm toán học, khoa học phức tạp mà không cần sự giúp đỡ nhiều từ giáo viên hoặc ba mẹ.
2. Chiều sâu cảm xúc và sự nhạy cảm đáng kinh ngạc ở độ tuổi còn nhỏ.
Trẻ có năng khiếu thường có khả năng cảm nhận cảm xúc sâu sắc và nhạy cảm hơn so với các bạn cùng lứa. Chúng có thể đồng cảm với những người xung quanh, hiểu rõ về những cảm xúc tinh tế và thể hiện sự nhạy cảm trong việc phản ứng với các tình huống xã hội. Điều này thường làm cho trẻ trở nên sâu sắc, có sự thấu hiểu tốt hơn về các mối quan hệ và thế giới xung quanh.
Ba mẹ tham khảo thêm các bài test phát hiện năng khiếu của trẻ tại đây nhé: https://www.testprep-online.com/gifted-children-tests
3. Có tình tò mò mạnh mẽ
Sự tò mò là một trong những yếu tố nổi bật của trẻ có năng khiếu. Trẻ thường đặt rất nhiều câu hỏi về mọi thứ xung quanh, từ các hiện tượng tự nhiên đến các vấn đề phức tạp. Những câu hỏi của trẻ thường có chiều sâu và thể hiện mong muốn khám phá thế giới rộng lớn. Ví dụ, thay vì chỉ hỏi về “tại sao mặt trời mọc,” trẻ có năng khiếu có thể hỏi về quá trình vận hành của mặt trời, cách nó ảnh hưởng đến trái đất, và các mối liên hệ phức tạp khác.
4. Nhiệt tình với những sở thích và chủ đề độc đáo
Trẻ có năng khiếu thường bày tỏ sự hứng thú đặc biệt với những chủ đề không phổ biến ở lứa tuổi của chúng. Chẳng hạn, trẻ có thể yêu thích thiên văn học, khảo cổ, lập trình hoặc các chủ đề mang tính chất học thuật. Trẻ không chỉ đơn thuần quan tâm mà còn say mê nghiên cứu sâu, dành nhiều thời gian và công sức để tìm hiểu về các sở thích độc đáo đó.
5. Khiếu hài hước
Khiếu hài hước của trẻ có năng khiếu thường khác biệt so với các bạn cùng lứa. Trẻ có thể hiểu và cười trước những trò đùa phức tạp, mang tính chất trưởng thành hoặc đôi khi là hài hước theo cách kỳ quặc. Khả năng này cho thấy trẻ không chỉ có trí thông minh cao mà còn có sự phát triển về mặt xã hội và cảm xúc.
6. Giải quyết vấn đề một cách sáng tạo
Một trong những điểm nổi bật của trẻ có năng khiếu là khả năng giải quyết vấn đề một cách sáng tạo. Khi đối diện với một thách thức, trẻ thường không theo các cách tiếp cận thông thường mà sử dụng tư duy sáng tạo để tìm ra giải pháp mới mẻ và đột phá.
Ví dụ, khi chơi các trò chơi giải đố, trẻ thường nghĩ ra những cách không ngờ để vượt qua các thử thách mà người lớn đôi khi cũng không nghĩ đến.
7. Tiếp thu thông tin nhanh chóng
Trẻ có năng khiếu thường tiếp thu kiến thức rất nhanh mà không cần nhiều lần lặp lại. Điều này cho phép trẻ dễ dàng nắm bắt các khái niệm phức tạp chỉ sau một hoặc hai lần giải thích. Ba mẹ có thể nhận ra điều này khi trẻ học một kỹ năng mới nhanh hơn rất nhiều so với các bạn cùng lứa tuổi hoặc khi trẻ thể hiện sự hiểu biết sâu sắc chỉ sau vài lần học.
8. Tự nhận thức, nhận thức xã hội và nhận thức các vấn đề toàn cầu
Trẻ có năng khiếu thường có khả năng tự nhận thức rất tốt, trẻ hiểu rõ về bản thân, hiểu rõ về cảm cảm xúc và hành vi của mình.
Bên cạnh đó, trẻ cũng có khả năng nhận thức xã hội cao, dễ dàng đồng cảm với người khác và hiểu được các vấn đề xung quanh mình.
Đặc biệt, trẻ có thể bày tỏ sự quan tâm đến các vấn đề toàn cầu như môi trường, công bằng xã hội hay sức khỏe cộng đồng. Những mối quan tâm này thường khác biệt với những gì ba mẹ mong đợi ở độ tuổi của trẻ.
Nhận biết trẻ có năng khiếu từ sớm không chỉ giúp ba mẹ có thể hiểu rõ hơn về con mà còn hỗ trợ trẻ phát triển đúng hướng. Ba mẹ nên tạo điều kiện cho trẻ khám phá những lĩnh vực mà con yêu thích, khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động bổ ích và cung cấp môi trường học tập lý tưởng để con có thể phát huy tối đa năng lực.
Việc hỗ trợ phát triển năng khiếu không chỉ dừng lại ở việc cung cấp kiến thức mà còn cần chú trọng đến cảm xúc, xã hội và tinh thần của trẻ. Ba mẹ cần luôn ở bên đồng hành, lắng nghe và tạo động lực để trẻ tiếp tục phấn đấu và thành công trên hành trình của mình nhé.
Mời ba mẹ tìm hiểu về Triết lý giáo dục tại Lá Phong Xanh, một trong những môi trường nuôi dưỡng và phát huy tối đa năng lực của trẻ qua bài viết sau nhé https://mapleleaf.edu.vn/gioi-thieu-triet-ly-phuong-phap-giao-duc/