Có khi nào bạn bắt gặp hình ảnh những em bé la khóc trong siêu thị khi không được mua đồ chơi đúng ý mình? Có khi nào bạn thấy những đứa trẻ lăn nhào ra đường chỉ vì không được mẹ bế hay chiều theo ý mình? Bạn có lo lắng cho tương lai của những đứa trẻ chỉ luôn làm theo ý mình như vậy? Những cây non càng được uốn nắn sớm sẽ càng đẹp, như những em bé được điều chỉnh hành vi sớm thì sẽ càng trở thành những em bé biết quy tắc ứng xử của xã hội. Vậy nên, trong gia đình có con nhỏ, ba mẹ cần thiết lập kỷ luật tích cực cho con là vô cùng cần thiết.
Kỷ luật tích cực là một phương pháp giáo dục và nuôi dạy trẻ em dựa trên sự tôn trọng và lòng yêu thương, nhằm giúp trẻ phát triển các kỹ năng xã hội và năng lực giải quyết vấn đề mà không cần dùng đến hình phạt hoặc đe dọa. Kỷ luật tích cực tập trung vào việc khuyến khích hành vi tốt thông qua các biện pháp khuyến khích và giáo dục, thay vì trừng phạt hành vi xấu.
Khi áp dụng kỷ luật tích cực cho con, ba mẹ cần lưu ý đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản sau:
- Tôn trọng lẫn nhau: Cha mẹ và người chăm sóc cần tôn trọng trẻ như những cá nhân độc lập, lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của trẻ.
- Tập trung vào giải pháp: Khi trẻ làm sai, hãy cùng trẻ tìm ra giải pháp để sửa chữa hành vi đó thay vì trừng phạt.
- Dạy kỹ năng sống: Giúp trẻ phát triển các kỹ năng quan trọng như tự kiểm soát, giải quyết xung đột và làm việc nhóm.
- Khuyến khích và hỗ trợ: Khen ngợi và động viên trẻ khi chúng thể hiện hành vi tốt, giúp trẻ cảm thấy tự tin và có động lực.
- Đặt ra các quy tắc rõ ràng và nhất quán: Trẻ cần biết rõ các quy tắc và hậu quả của việc vi phạm quy tắc đó.
Khi áp dụng thành công kỷ luật tích cực sẽ là cách để xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa cha mẹ và con cái, tạo nên môi trường gia đình ấm áp và tin tưởng. Tiền đề để giúp trẻ phát triển tự tin và tự trọng, phát triển kỹ năng tự kiểm soát và giải quyết vấn đề.
Trong trường hợp trẻ bướng bỉnh, không nghe lời, ba mẹ cần áp dụng các bước như sau để cùng con bước qua cảm xúc tiêu cực nghe lời hơn nhé:
- Tìm hiểu nguyên nhân:
- Trẻ nhỏ có thể không nghe lời vì nhiều lý do, có thể con ốm, khó chịu trong người, mệt mỏi, đôi khi con không hiểu rõ yêu cầu hay cách biểu đạt điều mình mong muốn nên con thể hiện thái độ không nghe lời để gây sự chú ý.
- Giao tiếp rõ ràng và ngắn gọn:
- Trẻ nhỏ dễ dàng bị lẫn lộn với những chỉ dẫn dài dòng, ngôn ngữ của con chưa phát triển hoàn thiện nên ba mẹ hãy dùng lời nói ngắn gọn và rõ ràng để con trẻ hiểu đúng ý của mình. Ví dụ: “Con cất đồ chơi vào hộp.”
- Sử dụng biện pháp tích cực:
- Tạo động lực: Biến việc dọn dẹp thành một trò chơi nhỏ, như xem ai dọn nhanh hơn, hoặc cùng nhau hát một bài hát khi dọn đồ.
- Khen ngợi: Khi bé hợp tác, hãy khen ngợi ngay lập tức. Ví dụ: “Mẹ rất tự hào vì con đã cất đồ chơi gọn gàng!”
- Cùng tham gia:
- Trẻ nhỏ thường thích làm việc cùng với bố mẹ. Bạn có thể cùng bé dọn dẹp và giải thích tầm quan trọng của việc giữ cho không gian sống gọn gàng.
- Lựa chọn và hậu quả tự nhiên:
- Cho bé hai lựa chọn đơn giản để bé cảm thấy có sự kiểm soát. Ví dụ: “Con muốn cất búp bê trước hay ô tô trước?”
- Giải thích hậu quả tự nhiên nếu bé không làm. Ví dụ: “Nếu đồ chơi không được cất đi, chúng có thể bị mất hoặc hỏng.”
- Lập kế hoạch trước:
- Thiết lập một thói quen: Trước khi bắt đầu chơi, nhắc nhở bé rằng sau khi chơi xong, bé cần dọn đồ chơi.
Lưu ý khi áp dụng kỷ luật tích cực
- Kiên nhẫn và nhất quán: Trẻ em cần thời gian để học và thay đổi hành vi. Hãy kiên nhẫn và nhất quán trong các yêu cầu và phản hồi của bạn.
- Tránh phạt tiêu cực: Hạn chế sử dụng biện pháp phạt gây căng thẳng hoặc làm tổn thương lòng tự trọng của bé. Thay vào đó, tập trung vào những hậu quả tích cực và tự nhiên.
Với việc áp dụng Kỷ luật tích cực trong gia đình với các con, ba mẹ sẽ giúp bé phát triển kỹ năng tự lập và trách nhiệm, đồng thời xây dựng một môi trường gia đình tích cực và hạnh phúc. Ba mẹ hãy thử áp dụng phương pháp này tại nhà mình nhé.